တပ်မတော်မှ အာဏာသိမ်းမှု ၁နှစ် ကြာပြီးသည့်နောက် မြန်မာ့စီးပွားရေးကဏ္ဍ တာဝန်ယူမှုရှိရေးအထောက်အကူပြုဌာန (MCRB) အနေနှင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ စီးပွားရေးလုပ်ငန်များ တာဝန်ခံမှုရှိရှိနှင့်လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန် တတ်အားသရွေ့ ဆက်လက် ပံ့ပိုးကူညီလျက်ရှိပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ရည်မှန်းချက်မှာ လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်တာကာလတွင် ပေါက်မြောက်အောင်မြင်ခဲ့ပြီးဖြစ်သော ရလဒ်ကောင်းများနှင့် အပြောင်းအလဲများကို ကာကွယ်ထိန်းသိမ်းသွားကာ မြန်မာပြည်သူပြည်သားများ၏ နေ့စဉ်လူမှုစီးပွားဘဝပေါ်တွင် အကျိုးရလဒ်ကောင်းများ ဆက်လက်ဆောင်ကြဉ်းပေးနိုင်သည့် တာဝန်ခံမှုရှိသော ပုဂ္ဂလိစီးပွားရေးကဏ္ဍတစ်ရပ် တည်တံ့နေစေရန် ဖြစ်သည်။
လွန်ခဲ့သောတစ်နှစ်တာကာလတွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများနှင့်ပတ်သက်၍ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများကြိုတင် သိရှိနိုင်ရန် ပိုမိုတိုးမြှင့် လေ့လာစိစစ်ခြင်း လုပ်ဆောင်ပုံ၊ အထူးသဖြင့် အလုပ်သမားများ၊ ဝယ်ယူစားသုံးသူ/ဝန်ဆောင်မှုယူသူများ နှင့် အခြားပါဝင်ပတ်သက်နေသူများ ၏ ဘေးကင်းလုံခြုံမှုနှင့်ပတ်သက်၍ လမ်းညွှန်အကြံပြုမှုများကို တစ်ဦးချင်းတစ်ဖွဲ့ချင်းစီသာမက အစုအဖွဲ့အလိုက်ပါ ကျွန်ုပ်တို့ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ယခုရက်သတ္တပတ်တွင်ပင် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပုဂ္ဂလိကလုံခြုံရေးကုမ္ပဏီများကဏ္ဍအကြောင်း နှင့် ၎င်းကုမ္ပဏီများမှ စီမံခန့်ခွဲကိုင်တွယ်ရသည့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အန္တရာယ်အခက်အခဲများ အကြောင်းကို ဆန်းစစ်လေ့လာထားသည့် ပထမဦးဆုံးသော စာတမ်းကိုထုတ်ဝေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်။ ၎င်းစာတမ်း ကို ၂၀၁၈ ခုနှစ်ကတည်းက MCRB မှ အထွေထွေစီမံခန့်ခွဲမှုများကို တာဝန်ယူဆောင်ရွက်ပေးနေသည့် ဆန္ဒအလျောက် လေးစားလိုက်နာနိုင်သော လုံခြုံရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အခြေခံမူများအဖွဲ့ (VPSHR) ၏ ပြည်တွင်းအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းအဖွဲ့ (ICWG) ထံမှ မေတ္တာရပ်ခံမှုဖြင့် ရေးသားထုတ်ဝေခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ဆန္ဒအလျောက် လေးစားလိုက်နာနိုင်သော လုံခြုံရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ အခြေခံမူများ (VPSHR)အဖွဲ့ဝင်များဖြစ်သည့် Total, Chevron နှင့် Woodside တို့၏ မြန်မာနိုင်ငံမှရုတ်သိမ်းကြောင်း မကြာမီကထုတ်ပြန်သည့် ကြေညာချက်များပြီးနောက် ပြည်တွင်းအကောင်အထည်ဖော်ဆောင်ရေး လုပ်ငန်းအဖွဲ့ (ICWG) ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၉ ရက်နေ့တွင်ကျင်းပသည့် အဖွဲ့၏နောက်ဆုံးအစည်းအဝေး တွင် ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း MCRB အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကုမ္ပဏီများနှင့်ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့်ပူးပေါင်း၍ တွင်းထွက်သယံဇာတကဏ္ဍ (extractives)သာမက၊ ပါဝင်ပတ်သက်ဆက်နွယ်နေသည့် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များအပြင် အခြား စီးပွားရေး၊လုံခြုံရေးနှင့် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စရပ်များကိုပါ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့လုပ်ဆောင်ရာတွင် ပုဂ္ဂလိကလုံခြုံရေးကုမ္ပဏီများကဏ္ဍ သာမကပဲ ၎င်းတို့၏ ဝန်ဆောင်မှုကို ငှားရမ်းသုံးစွဲသူဖောက်သည်များ၊ ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းလုပ်ဆောင်ရာအလုပ်ရုံစက်ရုံများ၊ ဈေးဝယ်စင်တာ ကုန်တိုက်များ နှင့် ဘဏ်လုပ်ငန်း ကဏ္ဍတို့ကိုပါ ထည့်သွင်းဆောင်ရွက် သွားမည်ဖြစ်သည်။
ပုဂ္ဂလိက လုံခြုံရေးကုမ္ပဏီများ ကဏ္ဍအစီရင်ခံစာတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဦးဆုံးသော လုံခြုံရေး ကင်မရာ (CCTV) လမ်းညွှန် အပါအဝင် ၎င်းကုမ္ပဏီများ၏ လုံခြုံရေးအစီအမံများသည် လူ့အခွင့်အရေးကိုလေးစားလိုက်နာမှု ရှိစေရန် မည်သို့ဆောင်ရွက်ရမည်ကိုပါ ထည့်သွင်းရေးသားထားသည်။ ၎င်း အစီရင်ခံစာမှာ MCRB မှ ၂၀၁၄ ခုနှစ်ကတည်းက လုပ်ဆောင်ခဲ့သော ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေမူကြမ်း ဆွေးနွေးမှုတွင် အက္ခရာကျသည့် ကိစ္စတစ်ခုဖြစ်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်ဆိုင်ရာလွတ်လပ်ခွင့် (Right to Privacy) ကို မှီငြမ်း ကိုးကားထားခြင်းဖြစ်သည်။ MCRB အနေနှင့် ဇန်နဝါရီလ ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင်ထုတ်ပြန်သည့် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ ဥပဒေမူကြမ်းနှင့်ပတ်သက်၍လည်း စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများ အပါအဝင် အစိုးရမဟုတ်သောအဖွဲ့အစည်းများ ၏ ဆန်းစစ်လေ့လာသုံးသပ်မှုများကိုပါ ပေါင်းစပ်ကာ တတ်အားသရွေ့အနီးကပ် လေ့လာဆန်းစစ်သွားမည် ဖြစ်သည်။
၂၀၁၅ ခုနစ် ကဏ္ဍအလိုက်ဆန်းစစ်လေ့လာမှု တွင် ကျွန်ုပ်တို့ တွေ့ရှိခဲ့သည့် အခွင့်အရေးကို အကာအကွယ်ပေးသော ဆက်သွယ်ရေး ဥပဒေမူဘောင်မရှိခြင်း အချက်သည် မြန်မာနိုင်ငံမှ တယ်လီနော ကုမ္ပဏီ ပိတ်သိမ်း ထွက်ခွာခြင်း၏ အဓိကအကြောင်းအချက် တစ်ခုဖြစ်သည်။ ပိတ်သိမ်း ထွက်ခွာရန် ဆုံးဖြတ်သည့် ကုမ္ပဏီတစ်ခုစီသည် အရှုံးအမြတ်၊လုပ်ငန်းလည်ပတ်မှု၊ တရား ဥပဒေကြောင်းအရ သို့မဟုတ် ပါဝင်ပတ်သက်ဆက်နွယ်နေသူများ၏ ဖိအား စသည့် အကြောင်းတစ်စုံတစ်ရာ အခြေအနေတစ်စုံတစ်ခုကြောင့် ထိုသို့ ဆုံးဖြတ်ခြင်းဖြစ်သည်။ ပိတ်သိမ်းထွက်ခွာရာတွင် တာဝန်ခံမှုရှိရှိနှင့် ထွက်ခွာရန်လိုအပ်သည်ကို ကျွန်ုပ်တို့၏ ပူးတွဲတည်ထောင်သူ အဖွဲ့အစည်းဖြစ်သည့် Institute for Human Rights and Business (IHRB) မှလည်း မကြာသေးခင်က ရေးသားထုတ်ပြန်ထားသည်။ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးအဖွဲ့ (OECD)၊ ဥရောပကုန်သည်ကြီးများအသင်းတို့နှင့်အတူ လတ်တလောကျင်းပခဲ့သည့် ဆွေးနွေးပွဲတွင်လည်း တာဝန်ခံမှုရှိရှိနှင့် ဆုတ်ခွာရုတ်သိမ်းခြင်း (Responsible Disengagement) အကြောင်းကို ဆွေးနွေးခဲ့သည်။
အလားတူစွာပင် လုပ်ငန်းဆက်လက်လုပ်ကိုင် ဆောင်ရွက်နေသည့် မြန်မာနှင့် အခြားနိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီများသည် လည်း တာဝန်ခံမှုရှိရှိနှင့် လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ရန် လိုအပ်သည်။၎င်းတို့အနေနှင့် မြို့ပြဒေသများအပါအဝင် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးတွင်ကျရောက်လာနိုင်သော ပဋိပက္ခများကိုထည့်သွင်းတွက်ဆ၍ မိမိတို့၏ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများကြောင့် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော သက်ရောက်မှုများအား ပိုမိုတိုးမြှင့် လေ့လာစိစစ်ခြင်းကို (heightened due diligence) အဆက်မပြတ် လုပ်ဆောင်သင့်ပါသည်။ ထိုသို့ လုပ်ဆောင်ရာတွင်အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းကဏ္ဍတွင် မည်ကဲ့သို့ဆောင်ရွက်ရမည်ကို ဖေဖော်ဝါရီလ ၂၁ ရက် (တနင်္လာနေ့)တွင် MCRB နှင့် ဥရောပကုန်သည်ကြီးများအသင်းတို့ ပူးပေါင်း၍ စီးပွားရေး ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးအဖွဲ့ (OECD) ၏ အထည်နှင့် ဖိနပ်ချုပ်လုပ်ငန်းညီလာခံ အဝန်းအဝိုင်းအတွင်းမှ ဆွေးပွဲတစ်ခု ကျင်းပသွားမည်ဖြစ်သည် (တက်ရောက်လိုပါက အမည်စာရင်းသွင်းရန်)။ MCRB သည် ဥရောပကုန်သည်ကြီးများအသင်းမှ မကြာသေးမီက ထုတ်ပြန်ခဲ့သည့် အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းကဏ္ဍ အချက်အလက်စာစောင် (Eurocham Garment Sector Factsheet) နှင့် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်စပ်လျဉ်းသည့်အချက်အလက်များပါဝင်သည့် အဝတ်အထည်ကဏ္ဍပွင့်လင်းမြင်သာမှုစာရင်းစု (Open Apparel Registry)တို့တွင်လည်း ကူညီပံ့ပိုးပေးခဲ့သည်။ လက်ရှိတွင် အထည်ချုပ်လုပ်ငန်းကဏ္ဍ အခြေအနေတိုးတက်ကောင်းမွန်လာရေးနှင့် အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများကို ကုစားပေးနိုင်ရန် ရည်ရွယ်၍ အထည်ချုပ်ကုန်အမှတ်တံဆိပ်ကုမ္ပဏီကြီးများနှင့် အလုပ်သမားအခွင့်အရေးဆောင်ရွက်နေသည့် အစုအဖွဲ့များအကြားတွင် ချိတ်ဆက်လုပ်ကိုင်ဆောင်ရွက်ပေးလျက်ရှိသည်။
