မြန္ျပည္နယ္ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္ရွိ အေသးစား၊ အ လတ္စား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားက ႀကိဳးနီစနစ္ ေလ်ာ့ခ်ေပးေစလို၊ ေကာ္မတီမ်ား နည္းပါးေစလိုၿပီး လုပ္ငန္းစဥ္ႏွင့္ေပးရမည့္ေငြပမာဏကိုရွင္းလင္းစြာ သိလို
ျမန္မာ့စီးပြားေရးက႑ တာဝန္ယူမႈရွိေရး အေထာက္အကူျပဳဌာန (MCRB)သည္ ကုလသမဂၢ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈအစီအစဥ္ (UNDP) ႏွင့္ ပူးေပါင္းၿပီး UK FCO prosperity Fund မွ ေထာက္ပံ့မႈႏွင့္ ေဆာင္ရြက္သည့္ FairBiz programme အရ တစ္ရက္တာ အလုပ္ရံုေဆြးေႏြးညွိႏွိဳင္းျခင္းကို ဇူလိုင္၂ရက္ႏွင့္ ၃ရက္ မ်ားတြင္ က်င္းပခဲ့သည္။ ယင္းတို႔မွာ မြန္ျပည္နယ္ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္ တို႔မွ ကုန္သည္စက္မႈ အသင္းဝင္မ်ားႏွင့္ ေဒသခံလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အတြက္ ျဖစ္ၿပီး အစီအစဥ္တစ္ခုစီကို လုပ္ငန္းရွင္ ၂၀-၃၀ ဝန္းက်င္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ တက္ေရာက္ခဲ့သူ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားမွာ ေဆာက္လုပ္ေရး၊ လက္ကားေရာင္းဝယ္ေရး၊ ဆီဆိုင္အပါအဝင္ ကုန္သြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား၊ ေထာက္ပံ့ပို႔ေဆာင္ေရး၊ခရီးသြား၊ပညာေရးႏွင့္ အိုင္စီတီ လုပ္ငန္းမ်ားကို လုပ္ကိုင္သူမ်ား ျဖစ္သည္။
အလုပ္ရံုေဆြးေႏြးပြဲ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားမွာ-
တာဝန္ယူမႈရွိေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ၏ အေလ့အက်င့္ေကာင္းမ်ားကို ေဒသခံ လုပ္ငန္း ရွင္မ်ား ျမင့္မားအားေကာင္းလာ ေစေရး၊
၎ အေလ့အက်င့္ စံႏႈန္းမ်ားကို လက္ေတြ႔က်င့္သံုးရာတြင္ အဓိက အခက္အခဲမ်ားကို ေဖာ္ထုတ္ျခင္း၊
၎အခက္အခဲမ်ားကို ေျဖရွင္းနိုင္ရန္အတြက္ နည္းလမ္းအေထာက္အကူမ်ား မဟာဗ်ဴဟာမ်ားကို ရွာေဖြေလ့လာရန္ ျဖစ္သည္။
MCRB မွ ဦးေအာင္ေက်ာ္စိုးက တယာန္ယူမႈရွိေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ က်င့္သံုးရမည့္ စည္မ်ဥ္းမ်ားကို ရွင္းလင္းတင္ျပသည္။ ၎တြင္ ဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာျခင္း၊ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားလိုက္နာျခင္း၊ ေရရွည္တည္တံခိုင္ၿမဲ မႈရွိေစရန္အတြက္ ပိုမိုေက်ာ္လြန္လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ အက်ိဳးစီးပြားမွ်ေဝျခင္းႏွင့္ လွဴဒါန္းျခင္း မည္သို႔ကြာျခားပံု အေၾကာင္းတို႔ ပါဝင္သည္။ တက္ေရာက္လာသူမ်ားက ဥပမာ ျဖစ္ရပ္ ၁၆ခုကို ေလ့လာကာ ၁။ မျဖစ္မေနလုပ္ရမည့္ အလုပ္၊၂။ အက်ိုးစီးပြားမွ်ေဝျခင္း၊ ၃။ အလွဴအတန္း သို႔မဟုတ္ အဂတိလိုက္စားမႈဟု ယူဆနိုင္ျခင္း စသည္ျဖင့္ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာ သံုးသပ္ရေသာ ေလ့က်င့္ခန္းကိုလည္း တက္ၾကြစြာ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။
MCRBမွ ေဒၚျဖဴျဖဴဇင္ကလည္း အဂတိလိုက္စားမႈအမ်ိဳးအစားမ်ား၊ အဂတိလိုက္စားမႈတိုက္ ဖ်က္ေရး ေက္ာမရွင္၏ ၁၄/ ၂၀၁၈ အမိန္႔ေၾကာ္ျငာစာျဖင့္ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရးအတြက္ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို သတ္မွတ္ေပးျခင္း အပါအဝင္ ျမန္မာႏို္င္ငံ၏ လက္ရွိ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မႈမ်ားကို ရွင္းလင္းေဖာ္ျပသည္။ ထုိ႔အျပင္ သမၼတရံုးမွ ထုတ္ျပန္ထားသည့္ လက္ေဆာင္ပစၥည္း လက္ခံျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတရံုး၏ လမ္းညႊန္ခ်က္ ကိုလည္း အက်ယ္တဝင့္ရွင္းျပကာ ျမန္မာဘာသာျဖင့္လည္းရရွိႏိုင္သည့္ အဂတိတိုက္ဖ်က္ေရး ဆိုင္ရာ လက္စြဲစာအုပ္ႏွင့္ အမူအက်င့္ေကာင္း ဥပမာမ်ားကို ပို႔ခ်ခဲ့သည္။
တက္ေရာက္သူမ်ားက အဂတိလိုက္စားမႈ အေျခအေ နမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး မဲေပးၾကရာ ေမာ္လၿမိဳင္အဖြဲ႔က အေကာင္ျမင္မႈ ပိုမိုၿပီး ယခင္ႏွစ္ကထက္ တိုးတက္လာသည္ဟု ယူဆ မဲေပးၾကကာ ကရင္ျပည္နယ္မွ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားတြင္မူ ပိုမိုဆိုးရြားလာသည္ဟု ရွဳျမင္သူမ်ားရွိသလို တိုးတက္မႈမ်ား ရွိသည္ဟု ယူဆသူမ်ားလည္း ရွိပါသည္။
တက္ေရာက္သူမ်ား ႀကံုေတြ႔ရသည့္ အဂတိဆိုင္ရာ အခက္အခဲမ်ားကို တင္ျပေစရာ အဓိက အားျဖင့္ တင္ဒါလုပ္လုပ္ငန္းစဥ္ဟု တင္ျပၿပီး ေျမလုပ္ကိုင္ခြင့္၊ လူဝင္မႈႀကီးၾကပ္ေရး၊ အခြန္၊ နယ္စပ္ကုန္သြယ္ေရးႏွင့္ ေဆာက္လုပ္ေရး တို႔တြင္ ခြင့္ျပဳမိန္႔အတြက္ ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာ မ်ားႏွင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈတို႔တြင္ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားရွိေနသည္ဟု ဆိုသည္။ ထို႔အျပင္ ပညာေရးပိုင္းတြင္ လက္ရွိအခင္းအက်င္းမ်ားက အနာဂတ္တြင္ အဂတိလိုက္စားရန္ ဖန္တီးေပးေနသည္ဟု ေထာက္ျပကာ ရင္းႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ားညႊန္ၾကားမ်ားညႊန္ၾကားမႈ ဦးစီးဌာန၏ ကုမၸဏီမွတ္ပံုတင္လုပ္ငန္းစဥ္အတြက္ www.myco.dica.gov.mm/ တြင္ အြန္လိုင္းမွ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ယခင္က ကုမၸဏီမ်ားမွတ္ပံုတင္ျခင္းက ထီထိုးရသလို မေသခ်ာသည့္ လုပ္ငန္းစဥ္ျဖစ္ေနရာမွ ယခုအခါ နံနက္ပိုင္းေဆာင္ရြက္လွ်င္ ေန႔လည္ပိုင္းတြင္ရသည့္ စနစ္ျဖစ္ သျဖင့္ အင္မတန္ေကာင္းမြန္ေၾကာင္း ေျပာဆိုသြားသည္။
အဂတိလုက္စားမႈကို ျဖစ္ေပၚေစေသာ ႀကိုးနီစနစ္ဆိုင္ရာဥပမာမ်ားႏွင္ အျခားဥပမာမ်ားကိုလည္း တင္ျပေဆြးေႏြးၾကသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖင့္ အဂတိတိုက္ဖ်က္ရာတြင္ ပိုမို ေအာင္ျမင္ႏိုင္ပံု၊ မလိုလားအပ္ေသာ ႀကိဳးနီစနစ္ႏွင့္ အရည္အေသြးမရွိ၊ အေရအတြက္သာရွိေသာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ေစ၇န္အတြက္ အစိုး၇ကို ညွိႏွိဳင္းေဆြးေႏြးသင့္ပံုတို႔ကိုလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ တက္ရာက္သူမ်ားက အစိုးဘက္မွျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ပါရန္မ်ားကိုလည္း တင္ျပေဆြးေႏြးရာ ေအာက္ပါအတိုင္း အဓိက အုပ္စု (၄)စုခြဲႏိုင္ပါသည္။
ေခတ္မမီေသာ ၊ရွွုပ္ေထြးေသာ စည္းမ်ဥ္းမ်ားကို ျပန္လည္သံုးသပ္ရန္ႏွင့္ ရွင္းလင္းလြယ္ကူေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးရန္၊
ဌာနဆိုင္ရာမ်ားပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္၇န္၊ သို႕ေသာ္ ေကာ္မတီမ်ားဖြဲ႔စည္းရန္ မဟုတ္ပါ။
စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားဘက္မွ မည္သို႔လိုက္နာေဆာင္ရြက္ ရမည္တို႔ကို နားလည္သေဘာေပါက္ေစေရး ကူညီေပးရန္ႏွင့္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိေစရန္။
အစိုးရဝန္ထမ္းမ်ားိကု ပိုမိုအရည္အေသြးရွိလာေစေရးအတြက္ ေလ့က်င့္ေပး ရန္ႏွင့္ တာဝန္ယူမႈ၊ တာဝန္ခံမႈရွိစြာ လုပ္ကိုင္လိုေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကို အသိမွတ္ျပဳေပးရန္။
အဂတိလိုက္စားမႈ တိုက္ဖ်က္ေရး ေကာ္မရွင္၊ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္ အစိုးရမ်ားႏွင့္ ဗစ္ကီဘိုမန္ ဦးေဆာင္သည့္ အဂတိ လိုက္စားမႈတိုက္ဖ်က္ေရး အတြက္ “အလြတ္သေဘာ ေစတနာျဖင့္ အႀကံေပးေရး အဖြဲ ႔ VAG ”(အဖြဲ႔၏ လုပ္ငန္းညႊန္းတမ္း-ToRs ကို အဂၤလိပ္၊ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာျဖင့္ရရွိနိုင္ပါသည္။) စသည္တို႔ကို တင္ျပရန္အတြက္ UNDP ႏွင့္ MCRB တို႔က မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို ေကာက္ခံခဲ့သည္။ ယင္းအႀကံျပဳခ်က္မ်ားကို ဇူလိုင္လ ၆ ရက္ က်င္းပသည့္ VAG အဖြဲ႔အစည္းအေဝးတြင္ တင္ျပေဆြးေႏြးကာ ယန္ႀကီးဌာနအခ်ိဳ႔ ႔တြင္ ဖြဲ႔စည္းေဆာင္ရြက္လဆက္ရွိေနၿပီျဖစ္ေသာ အဂတိလိုက္စားမႈ တာဆီးကာကြယ္ေရးအဖြဲ႔ (CPU) မ်ားကို ပံုေဖာ္ရာတြင္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါသည္။ အာရွ ေဖာင္ေဒးရွင္းက ေဆာင္ရြက္သည့္ Myanmar Business Environment Index (MBEI), ကို (MCRB ကိုလည္း ေထာက္ပံ႔သည့္ ) Dana Facility/DFID ကေထာက္ပံ့ၿပီး ယင္း MEBI သည္ တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္မ်ားရွိ စီးပြားေရးစီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ အေျခအေနမ်ားကို ေလ့လာသံုးသပ္ထားပါသည္။ ၎ကို ျမန္မာႏိုင္ံ၏ ဝန္ေဆာင္မႈႏွင့္ ကုန္စည္ ထုတ္လုပ္ေရး က႑မ်ားကို လုပ္ကိုင္သည့္ ႏိုင္ငံတဝန္းမွ အေသးစားႏ်င့္ အလတ္စား လုပ္ငနး္ေပါင္း၄၈၇၄ ကို ပြင့္လင္းျမင္သာမႈႏွင့္ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းဆိုင္ရာ ေမးခြန္းမ်ားျဖင္ ့ ယခုက်င္းပေသာ အလုပ္ရံုေဆြးေႏြးပြဲတြင္ေလ့လာေသာကိစၥရပ္မ်ားကို ပင္ ေမးျမန္း ျပဳစုထားပါသည္။