ျမန္မာ့စီးပြားေရးက႑ တာဝန္ယူမႈရွိေရး အေထာက္အကူျပဳဌာန (MCRB) ႏွင့္ Peace Nexus တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး ကုမၸဏီ ႏွင့္ ေဒသခံ အသိုင္းအဝန္း တို႔အၾကား ေျပာဆုိဆက္သြယ္ျခင္းႏွင့္ ေစ့စပ္ညွိနိုင္းျခင္းဆိုင္ရာ ဒီဇိုင္းမ်ား ေရးဆြဲနိုင္ရန္အတြက္ အလုပ္ရံုုေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပ
ၾသဂုတ္လ ၂၉ ရက္ ႏွင့္ ၃၀ ရက္မ်ားတြင္ Peace Nexus ႏွင့္ MCRBတို႔ သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ရွိ အင္းယားလိတ္ဟိုတယ္တြင္ ၄င္းအလုပ္ရံုေဆြးေႏြးပြဲ အား ႏွစ္ရက္ၾကာ ျပဳလုပ္ခဲဲ့ပါသည္။ ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ စီးပြားေရး ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ ျပႆနာမ်ားကို ေျပာဆုိေဆြးေႏြးျခင္း ႏွင့္ ေစ့စပ္ညွိ နိုင္းျခင္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ အရပ္ဘက္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတို႔၏ စြမ္းရည္ တည္ေဆာက္ေရးမ်ား ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရန္ လိုအပ္ခ်က္မ်ား၊အစပ်ိဳးမႈမ်ား အား ေဆြးေႏြးခဲ့ ၾကသည္။
တက္ေရာက္သူစုစုေပါင္း ၅၀ ခန္႔ရွိၿပီး ေဒသတြင္း ေရွ ႔ေနမ်ား ကြန္ရက္ ႏွင့္ ဥပေဒပညာတတ္ကၽြမ္းသူမ်ား ၊ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈမ်ားေၾကာင့္ သက္ေရာက္မႈ ဒဏ္ခံရေသာ ေဒသခံအသိုင္းအဝန္းအား အေထာက္အပ့ံေပးေနေသာ အရပ္ဘက္လူမႈ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ၊ ျပည္တြင္း ျပည္ပ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းစု မ်ား ႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံလူ႕အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ စသည္ျဖင့္ အသီးသီးမွ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ လုပ္ငန္းသေဘာသဘာဝဆက္စပ္သည့္ နိုင္ငံတကာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားျဖစ္ၾကေသာ MyJustice ၊ US Institute for Peace၊ International Alert ၊ Earth Rights International ၊ American Friends Services Committee ၊Mercy Corps ႏွင့္ IDLO အပါအဝင္ ကုလဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအစီအစဥ္ႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ တို႔မွလည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။
အလားတူ စတင္လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ေနၾကသည့္ အိမ္နီးနားခ်င္း ႏုိင္ငံမ်ားမွ ဧည့္ေျပာၾကားသူမ်ားအားလည္း ၄င္းတ႔ို၏ အေတြ႕အႀကံဳမ်ား အား ေဝမွ်ရန္ ဖိတ္ၾကားခဲ့သည္။ ထုိထဲတြင္ Centre for Social Excellence in Indonesia လည္း ပါဝင္္သည္။ ၎သည္ ပညာေရး ပံပိုးမႈပိုင္းဆုိင္ရာ အေထာက္အပံ့ေပးျခင္းျဖစ္ၿပီး ကုမၸဏီမ်ား ႏွင့္ ေဒသအသိုင္းအဝန္းမ်ားအၾကား သဟဇာတ ျဖစ္စြာေနထုိင္ႏိုင္ရန္အတြက္ တာဝန္ယူမႈရွိေသာ သဘာဝအရင္းအျမစ္ပိုင္းဆုိင္ရာ စီမံခန္႔ခြဲမႈတြင္ မည္သို႔အစျပဳရန္ ႏွင့္ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈအား မည္သို႔အားျဖည့္ေပးရန္ တုိ႕ကို သင္ၾကားျပသ အေထာက္အပံ့ေပး ေနသည္။ သမားရိုးက်မပာုတ္ေသာ အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ကိစၥရပ္ ေျဖရွင္းျခင္း (Alternative Dispute Resolution – ADR) ၊ ၾကားဝင္ျပန္လည္ ညွိႏႈိင္းျခင္းပိုင္းဆုိင္ရာ ဝန္ေဆာင္မႈမ်ား ႏွင့္ မူဝါဒပိုင္းဆုိင္ရာ ေထာက္ခံအားေပးမႈ တို႔ကို ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ဖိလစ္ပိုင္ႏုိင္ငံမွ ပဋိပကၡ ျပန္လည္ေျဖရွင္းေရး အုပ္စု ေဖာင္ေဒးရွင္း (Conflict Resolution Group Foundation – CoRe Group) ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွ ၾကားဝင္ျပန္လည္ ညွိႏႈိင္းျခင္း ၊ တရားစြဲဆုိျခင္း ႏွင့္ ေဒသအသိုင္းအဝန္း အဆင့္တြင္ အေထာက္အပံ့ေပးျခင္းတို႔ ေဆာင္ရြက္ေနသည့္ ေဒသအသိုင္းအဝန္း ဥပေဒေရးရာ အေထာက္အပံမ်ား အစီအစဥ္ Community Legal Services (CLS) ႏွင့္ ကေမာၻဒီးယား ႏိုင္ငံ မွ KhmerLex Legal Solution ၏ ကိုယ္စားလွယ္တို႔ လည္း တက္ေရာက္ခဲ့ၾကသည္။ PeaceNexux ကလည္း ေမာ္ရိုကိုႏိုင္ငံ တြင္ ေဆြးေႏြးပြဲ ႏွင့္ ျဖန္ေဖ်ျခင္း အားပိုမုိတုိးျမွင့္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ ရန္ပံုေငြအသစ္ေပးအပ္မႈ ၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္အား ေဝမွ်ခဲ့ သည္။
ပါဝင္တက္ေရာက္သူမ်ား သည္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ထံမွ ေဒသခံ အသိုင္းအဝန္းမ်ား ႏွင့္ လုပ္ေဆာင္ရာတြင္ ေတြ႕ၾကံဳရသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ား အေပၚ အျမင္မ်ားအား ၾကားခဲ့ရၿပီး ေဒသတြင္းမွ တက္ၾကြလႈပ္ရွား သူမ်ားထံမွ ေဒသအသိုင္းအဝန္းအေပၚ ၎တုိ႔အကူအညီ ေပးခဲ့ေသာ ကိစၥရပ္မ်ား အားလည္း သိရွိခြင့္ရခဲ့ၾကသည္။ အစိုးရ ႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ားတုိ႔ ႏွင့္ ေစ့စပ္ညိွႏႈိင္းမႈမ်ား၏ ေအာင္ျမင္မႈအတုိင္းအတာ အမ်ိဳးမ်ိဳးကိုလည္း ေျပာျပခဲ့ၾကသည္။ ၎တုိ႕ ပါဝင္ေပးခဲ့သည့္ ကိစၥရပ္အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ သတၱဳတြင္း က႑ ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနသည္။ MCRB က သတၱဳတြင္းက႑ ၏ သက္ေရာက္မႈမ်ားအား ေလ့လာဆန္းစစ္ျခင္း အား မ်ားမၾကာမီ အခ်ိန္တြင္ ထုတ္ေဝေတာ့မည္ ျဖစ္ပါသည္။
MCRB ကလည္း လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံ တရားဥပေဒေဘာင္အရ ကုမၸဏီ ႏွင့္ ေဒသ အသုိင္းအဝန္း စကားဝိုင္းအား ေထာက္ပံ့ေနပံုမ်ား ႏွင့္ ့ ေဒသအသိုင္းအဝန္း ဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈ ရရွိရန္ အတြက္ ကုမၸဏီမ်ား ႏွင့္ ေဒသအသိုင္းအဝန္းမ်ား၏ အလားအလာမ်ား၊ ႏွစ္ဘက္စလ့ုးမွ စိတ္ဝင္စား။ စိတ္ပူပန္သည့္ အေၾကာင္း အရာ မ်ား အပါအဝင္ အနာဂတ္ အခြင့္အလမ္းမ်ား၊ ကို ေဆြးေႏြးတင္ျပသည္။
ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ရွိျခင္း ၏ အေရးပါမႈ ႏွင့္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံသူမ်ား ထံမွ သတင္းအခ်က္အလက္အေထာက္အပံ့ ေပးျခင္း တုိ႕အေပၚအထူး အေလးေပး အာရံုစိုက္ခဲ့သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဆုိးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈရွိသည့္ ရင္းႏွီးျမွပ္ႏွံမႈမ်ား ထံမွ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လူမ်ားအား ကာကြယ္ထားေပးေသာ တရားဥပေဒေဘာင္မွာ လက္ရွိအေျခအေန အရ အားနည္းခ်က္ရွိေနဆဲ ပင္ျဖစ္သည္။ ဥပေဒတြင္ ကြာဟခ်က္မ်ား ရွိေနျခင္း ၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္မႈ အားနည္းေနျခင္း ၊ ႏွင့္ အဂတိလိုက္စားျခင္း တုိ႔ပင္ျဖစ္သည္။ ေစာင့္ၾကည့္ထိန္းညွိေပးသူမ်ား ႏွင့္ ၾကားဝင္ေဆြးေႏြးျဖန္ေဖ်ေပးသူတုိ႕အတြက္ အေထာက္အပံ့ေပးရန္ ႏွင့္ ေလ့က်င့္မႈမ်ား ေပးရန္ ႏွင့္ ကုမၸဏီမ်ား ႏွင့္ ေဒသခံအသိုင္းအဝန္းမ်ား အၾကား ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ တစ္ဦးအေပၚ တစ္ဦး အျပန္အလွန္ ပိုမို နားလည္မႈရွိလာေစရန္ အတူတကြ ေလ့က်င့္ျခင္း မ်ား ျပဳလုပ္ရန္ တုိ႕ သေဘာတူညီခ်က္ ရွိထားခဲ့သည္။
စကားစု အသံုးအႏႈန္းမ်ား ျဖစ္သည့္ ADR ၊ Mediation ႏွင့္ facilitation စသည့္ အသံုးအႏႈန္းမ်ား၏ အဓိပၸါယ္မ်ားအား ျမန္မာဘာသာ ၊ အဂၤလိပ္ဘာသာတို႔ျဖင့္ ျဖန္႕ေဝခဲ့ပါသည္။
ယခု အလုပ္ရံုေဆြးေႏြးပြဲမွ ထြက္ေပၚရရွိလာေသာ အဓိက က်သည့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ား အား MCRB ႏွင့္ PeaceNexus တုိ႕မွ ျပန္လည္သံုးသပ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ကာ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ယခု ကိစၥရပ္ ႏွင့္ သက္ဆုိင္သည့္ ေနရာမ်ားတြင္ လုပ္ေဆာင္မႈ စြမ္းရည္ျမွင့္တင္ရာတြင္ ထပ္လွမ္းရမည့္ ေျခလွမ္းအတြက္ ေဆာင္ရြက္သြားမည္ျဖစ္သည္။
MCRB ႏွင့္ PeaceNexus သည္ ကရင္ျပည္နယ္ ရွိ ေဒသခံ ကုမၸဏီမ်ားအား တာဝန္ယူမႈရွိေသာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း အေလ့အထမ်ား ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ သင္တန္းပို႔ခ်ျခင္း အတူတကြ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကသည္။ PeaceNexus သည္ MCRB ၏ က႑အလိုက္သက္ေရာက္မႈမ်ားအား ေလ့လာဆန္းစစ္ျခင္း တြင္လည္း ပ႗ိပကၡပိုင္းဆုိင္ရာတြင္ ပါဝင္အႀကံျပဳ အားျဖည့္ခဲ့ပါသည္။