မသန္စြမ္းသူမ်ား၏ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ျမႇင့္တင္ေစရန္ ရည္႐ြယ္၍ ဒုတိယအႀကိမ္ အလုပ္႐ုံ ေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ခု က်င္းပခဲ့
မတ္လ ၆ ရက္ ႏွင့္ ၇ ရက္ တြင္ ျမန္မာ့စီးပြားေရးက႑ တာဝန္ယူမႈရွိေရး အေထာက္အကူျပဳဌာန (MCRB) ေအေအအာ ဂ်ပန္ (AAR Japan) ၊ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအလုပ္သမားအဖြဲ႕အစည္း (ILO) ႏွင့္ တို႔ပူးေပါင္း၍ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ မသန္စြမ္းသူမ်ား၏ အလုပ္အကိုင္အခြင့္အလမ္း ျမႇင့္တင္ေစရန္ရည္႐ြယ္၍ ဒုတိယအႀကိမ္ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ တစ္ခုက်င္းပခဲ့သည္။ ပထမအႀကိမ္ အစည္းအေဝးကို ႏိုဝင္ဘာလ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ က်င္းပခဲ့သည္။
ဤအလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲသည္ ျမန္မာအပါအဝင္ အာရွ ေျခာက္ႏိုင္ငံ၌ ဂုဏ္သိကၡာရွိေသာ အလုပ္အကိုင္၊ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားေသာ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ ေရရွည္ တည္တံ့ေစေသာ တာဝန္ယူမႈရွိသည့္ လုပ္ငန္းအေလ့အထမ်ားကို (supply chains) လုပ္ငန္းကြင္းဆက္မ်ားတြင္ က်င့္သုံး လာေစရန္ ရည္႐ြယ္၍ EU, ILO ႏွင့္ OECD တို႔ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈ တစ္ရပ္အေနျဖင့္ က်င္းပခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ JICA ႏွင့္ MCRB ၏ အဓိက ေငြေၾကး ေထာက္ပံ့ေပးသူတို႔ကလည္း အေထာက္အပံ့ျပဳေပးခဲ့သည္။
ယင္းအလုပ္႐ုံ ေဆြးေႏြးပြဲသို႔ နယ္ပယ္ေပါင္းစုံမွ ပတ္သက္ဆက္ႏြယ္သူမ်ားျဖစ္သည့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ မသန္စြမ္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ အစိုးရအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာမွ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ား အေယာက္ (၁၁၀) ခန႔္ တက္ေရာက္ခဲ့သည္။ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ၏ "သတင္း ထုတ္ျပန္ခ်က္“ ကို ျမန္မာ၊ အဂၤလိပ္ ႏွစ္ဘာသာျဖစ္ (ေဘးဘက္တြင္) ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ဦးမ်ိဳးေအာင္ ၊ အၿမဲတမ္းအတြင္းဝန္၊ အလုပ္သမား၊ လူဝင္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အား ဝန္ႀကီးဌာန အေနျဖင့္ ၂၀၁၅ မသန္စြမ္းသူမ်ား၏ အခြင့္အေရး ဥပေဒ ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္မည့္ ၂၀၁၇ နည္းဥပေဒ အတည္ျပဳ ျပ႒ာန္းျခင္းအပါအဝင္၊ အစိုးရ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားကို ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ မၾကာေသးမွီက ပင္ အမ်ိဳးသားေကာ္မတီႏွင့္ လုပ္ငန္းေကာ္မတီ၏ အလုပ္မ်ားကို အေထာက္အပံ့ျပဳရန္ ဆပ္ေကာ္မတီ ရွစ္ခု ကို ဖြဲ႕စည္းခဲ့ေၾကာင္း ရွင္းျပခဲ့ပါသည္။ ၎တြင္ အလုပ္အကိုင္ ဆပ္ေကာ္မတီလည္း အပါအဝင္ျဖစ္ၿပီး၊ ၎ေကာ္မတီသို႔ အလုပ္ရွင္မ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံကုန္သည္မ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္းမွ တဆင့္ အႀကံျပဳခ်က္မ်ားေပးၾကရန္ အေရးႀကီးေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။
ၫႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးဝင္းႏိုင္ထြန္းက ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ႏိုဝင္ဘာလတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ November 2018 ASEAN Enabling Masterplan 2025 on Mainstreaming the Rights of Persons with Disabilities. ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ ကတိကဝတ္ ျပဳခဲ့သည္မ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္႐ြက္ရန္ အစိုးရအတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနမ်ား ပူးေပါင္း ေဆာင္႐ြက္မႈမ်ားကို ရွင္းလင္းေျပာၾကားသြားပါသည္။
မသန္စြမ္းသူမ်ား အသင္းခ်ဳပ္ ယာယီဥကၠဌျဖစ္သူ ဦးသိန္းလြင္က အလုပ္အကိုင္မ်ားကို ရရွိဖို႔အတြက္ ပညာေရးနိမ့္က်ေနမႈကို ျမႇင့္တက္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ သူတို႔ခက္ခက္ခဲခဲရရွိထားတဲ့ ပညာေရးကိုအသုံးခ်ႏိုင္ဖို႔ အလုပ္ရရွိဖို႔လိုပါတယ္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ သူက အစိုးရကို မသန္စြမ္းမ်ား အတြက္ မွတ္ပုံတင္ျခင္း လုပ္ငန္းစဥ္တစ္ခုခ်မွတ္တည္ေထာင္ျခင္းႏွင့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ဥပေဒ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ျခင္းကို ျမႇင့္တင္ရန္တိုက္တြန္းခဲ့ပါသည္။ သူကဥပေဒ၌ ျပ႒ါန္းထားသကဲ့သို႔ မသန္စြမ္းမ်ား အလုပ္ အကိုင္အတြက္ ေဝပုံက်ႏႈန္းထားတစ္ခုခ်မွတ္ရာတြင္ အလုပ္အကိုင္ဆပ္ေကာ္မတီက အမ်ိဳးသား ေကာ္မတီ ကို အႀကံဉာဏ္မ်ားေပးရန္လည္းတိုက္တြန္းခဲ့ပါသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုန္သည္ႀကီးမ်ားႏွင့္ စက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း (UMFCCI) ကိုယ္စားလွယ္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအသင္း ၏ ဒုဥကၠဌျဖစ္သူ ဦးဝင္းႏိုင္က မသန္စြမ္းသူမ်ားအက်ဳံးဝင္ပါဝင္မႈ ဆိုသည္မွာ ျမန္မာကုမၸဏီမ်ားအတြက္ သေဘာတရားအသစ္ တစ္ခုျဖစ္သည္ဟုဆိုသည္။ သို႔ေသာ္ UMFCCI အေနႏွင့္ မသန္စြမ္းမႈအေရးသည္ ႏိုင္ငံအတြက္ အေရးပါသည္ ကို သိရွိနားလည္ၿပီး ႏိုင္ငံမွ မသန္စြမ္းသူမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမင့္မားလာေစရန္ ေဆာင္႐ြက္သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားသြားပါသည္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားဘက္မွလည္း မည္သို႔မည္ပုံ ေဆာင္႐ြက္သင့္ သည္ဆိုေသာနည္းလမ္းမ်ား၊ လမ္းၫြန္ခ်က္မ်ားကို ရွာေဖြလ်က္ရွိၿပီး အစိုးရဘက္မွ လုပ္ေဆာင္ေပးမႈမ်ား (ဥပမာ- မသန္စြမ္းမွတ္ပုံတင္ျခင္း) ကိုလည္း ေသေသခ်ာခ်ာသိရွိရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
ယူေကမွမသန္စြမ္းသူမ်ားကို ေလ့က်င့္သင္တန္းေပးၿပီး၊ အလုပ္အကိုင္အတြက္အကူအညီ ေပးေနသည့္ လူမႈအက်ိဳးျပဳ လုပ္ငန္းတစ္ခု ျဖစ္သည့္ Result CIC မွ ၫႊန္ၾကားေရးမႈး Jane Cordellကလည္း သူမ၏ ဘဝအေတြ႕အႀကဳံကို မွ်ေဝခဲ့ပါသည္။ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ ဂီတပညာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သူမ အသက္၂၀ အ႐ြယ္မွာ နားမၾကားျဖစ္ခဲ့ရေသာ္လည္း၊ ထိုအခ်ိန္မွစ၍ ဘာသာစကားသင္ျပတဲ့ဆရာမတစ္ဦး၊ သံအမတ္ တစ္ဦး၊ အလုပ္အကိုင္အတြက္ ေလ့က်င့္ေပးသူတစ္ေယာက္ ျဖစ္လာခဲ့ပါသည္။
သူမက ယူေက၏ တန္းတူညီမွ်မႈဥပေဒသည္ မသန္စြမ္းသူမ်ားကို လုပ္ငန္းခြင္ႏွင့္ လူမႈဘဝ၌ ခြဲျခားဆက္ဆံခံ ရမႈ မရွိေစရန္ ကာကြယ္ေပးထားသည္ဟုရွင္းျပခဲ့ပါသည္။ အလုပ္အကိုင္လက္လွမ္းမီမႈ ရွိေရးအတြက္ - ဥပမာ မသန္စြမ္းသူမ်ားကို အေထာက္အကူျပဳနည္းပညာမ်ားႏွင့္ အကူအညီေထာက္ပံ့ေပးရန္ လုပ္ငန္းခြင္ ထဲ၌ရွိေသာ မသန္စြမ္းသူမ်ားကို လိုအပ္သလိုအေထာက္အပံ့ျပဳသည့္ ယူေကအစိုးရ၏ ရန္ပုံေငြတစ္ခုအပါ အဝင္ ရရွိမည့္မက္လုံးမ်ားကိုလည္း ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။ ၎သည္ အစိုးရ၏ေငြေၾကးရန္ပုံေငြအတြက္ "Net Positive" အသားတင္ ရရွိမႈလည္း ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ့သည္။ ေလ့လာေတြ႕ရွိမႈမ်ားအရ မသန္စြမ္းမ်ားကို $ 1.00 အေထာက္အပံ့ျပဳလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ မသန္စြမ္းမ်ား ဝင္ေငြတိုးပြားလာမႈေၾကာင့္ ၎တို႔သည္ အစိုးရကိုဝင္ေငြခြန္ $ 1.50 ပိုမိုေပးေဆာင္ႏိုင္တာ ကိုေတြ႕ရွိရပါတယ္။ သူမက “ကုမၸဏီႀကီးမ်ားက မသန္စြမ္းမ်ားအား အလုပ္ခန႔္ထားရန္ မည္သို႔ တက္ႂကြစြာ ေဆာင္႐ြက္ႏိုင္ေၾကာင္းကို အသားေပး ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ဥပမာ အလုပ္အတြက္ အနိမ့္ဆုံးလိုအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ ကိုက္ညီသည့္ မသန္စြမ္းတစ္ေယာက္ အလုပ္လာေလွ်ာက္လွ်င္ အင္တာဗ်ဴးေခၚရန္ အာမခံေပးျခင္းတို႔ ျဖစ္သည္။ “
ျမန္မာကုမၸဏီမ်ားအတြက္လိုအပ္ေသာ လမ္းၫႊန္မႈမ်ားျပဳလုပ္ေပးႏိုင္ရန္၊ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ၌ ျမန္မာ့စီးပြား ေရးႏွင့္ မသန္စြမ္းကြန္ယက္တစ္ခုတည္ေထာင္ႏိုင္ရန္ ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါသည္။ အဆိုပါကြန္ယက္သည္ စီးပြား ေရးလုပ္ငန္းမ်ားကဦးေဆာင္သည့္အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္ၿပီး စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၏ ေကာင္းမြန္သည့္အေလ့ အထႏွင့္ အျပဳသေဘာေျပာင္းလဲမႈမ်ားအတြက္ တိုက္တြန္းအားေပးပါသည္။ အမ်ိဳးသားအဆင့္ကြန္ယက္ ၂၈ခုရွိေနၿပီျဖစ္ေသာ ILO ၏ ကမာၻလုံးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးႏွင့္ မသန္စြမ္း ကြန္ယက္ GBDN အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနသည့္ Peter Fremlin ႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စီးပြားေရးႏွင့္ မသန္စြမ္း ကြန္ယက္၏ အလုပ္အမႈေဆာင္ Murteza Khan တို႔က စီးပြားေရးႏွင့္ မသန္စြမ္းကြန္ယက္မ်ား တည္ေထာင္ ျခင္းဆိုင္ရာ ေလ့လာဖြယ္ရာ သင္ခန္းစာမ်ားေဝမွ်ခဲ့သည္။
အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ၌ အလုပ္အကိုင္ဆိုင္ရာ ေကာင္းမြန္ေသာ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ားႏွင့္ အေလ့အထမ်ားကိုလည္း ေဆြးေႏြးခဲ့ပါသည္။ အလုပ္အကိုင္အတြက္အနီးကပ္ႀကီးၾကပ္ပံ့ပိုးေပးျခင္း (Job coaching), အေထာက္ အကူျပဳ နည္းပညာႏွင့္ သင့္ေလ်ာ္ေသာ လုပ္ငန္းခြင္အစီအစဥ္ အခင္းအက်င္းမ်ား၊ အဆင္ေျပသင့္ေလ်ာ္ေသာ ပတ္ဝန္းက်င္တို႔ႏွင့္ ပတ္သက္၍လည္းေဆြးေႏြးခဲ့ၾကသည္။ မသန္စြမ္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ NGO မ်ားမွေဆြးေႏြးၾကသူမ်ားတြင္ ေ႐ႊမင္းသားေဖာင္ေဒးရွင္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ မသန္စြမ္းသူမ်ား အသင္းခ်ဳပ္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ မသန္စြမ္းသူမ်ား ေရွ႕ေဆာင္အဖြဲ႕၊ ျမန္မာႏိုင္ငံနားမၾကားသူမ်ား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအဖြဲ႕၊ ေအေအအာ ဂ်ပန္၊ ဂ်ပန္ Heart ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကိုယ္အဂၤါမသန္စြမ္းသူမ်ားအသင္း ၊ BRAC ျမန္မာ ႏွင့္ အနာႀကီးႏွင့္ မသန္စြမ္းမႈ ကာကြယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး လုပ္ငန္းအဖြဲ႕ (ျမန္မာ)၊ စီးပြားေရး ေဟာေျပာသူမ်ားအေနျဖင့္ Sule Shangri-la ဟိုတယ္၊ Accor ဟိုတယ္၊ ျမန္မာေရွ႕ေဆာင္ဘဏ္၊ Mira ျမန္မာ ခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ မဇၥိဳမ မီဒီယာ၊ လွတယ္ ႏွင့္ ရန္ကုန္ Bakehouse တို႔ပါဝင္ပါသည္။
အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ၌ စပ္ဆက္ပတ္သက္ေနသူမ်ားအၾကား ကြန္ယက္ခ်ိတ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္အတြက္ အခြင့္ အလမ္းေကာင္းတစ္ရပ္ ရရွိခဲ့သလို၊ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလတြင္ MCRB၊ ေအေအအာဂ်ပန္၊ လူမႈဝန္ထမ္း၊ ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ မသန္စြမ္းသူမ်ားအသင္းခ်ဳပ္ (MFPD) တို႔ အဂၤလိပ္ - ျမန္မာ ႏွစ္ဘာသာျဖင့္ ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ “မသန္စြမ္းသူမ်ားအား အလုပ္ခန႔္ထားျခင္း - ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အလုပ္ရွင္မ်ားအတြက္ လက္စြဲစာအုပ္” အေၾကာင္း စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ အထူးသျဖင့္ လူ႔စြမ္းအားအရင္းျမစ္ စီမံခန႔္ခြဲသူမ်ားၾကား၊ မသန္စြမ္းမႈဆိုင္ရာ အသိပညာကို ပိုမိုသိရွိနားလည္လာၿပီး၊ အသုံးခ်ႏိုင္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ ရရွိခဲ့ပါသည္။
ဆက္စပ္ေသာ အေၾကာင္းအရာ
- ျမန္မာ့စီးပြားေရးက႑တာဝန္ယူမႈရိွေရးအေထာက္အကူျပဳဌာန (MCRB) မွ ၎၏ “မသန္စြမ္းသူမ်ားအား အလုုပ္ခန္႔အပ္ျခင္း လက္စြဲစာအုပ္” အတြက္ အႀကံဥာဏ္မ်ားေတာင္းခံျခင္း
- MCRB Promotes the Third Networking Event by MSMEs Led/Involved by Persons With Disabilities
- Bringing Assistive Technologies for B2C Services to Myanmar
- Discussing ‘Dignity By Design’ in Myanmar’s Built Environment
- Virtual Roundtable Discussion with CSOs on Extractives and Inclusive Business